Kurbanın Hükmü ve Kimlerin Keseceği:

Hanefi mezhebine göre; kurban kesmek vâciptir.^[1] Çünkü Resûlullah Sallallâhu aleyhi ve sellem:

مَنْ كَانَ لَهُ سَعَةٌ وَلَمْ يُضَحِّ فَلَا يَقْرَبَنَّ مُصَّلَّانَا (حم ه ك عن ابى هريرة)

″Maddi imkânı olup da kurban kesmeyen kimse namazgâhımıza sakın yaklaşmasın″^[2] diye buyurmuştur.

Kurban bayramında, Allah’u Teâlâ’ya yaklaşmak niyetiyle kurban kesmek; ancak hür, Müslüman, mukim (yolcu olmayan), zengin olan kimse üzerine vâciptir. Hz. Ali Kerremallâhu veche:

لَيْسَ عَلَى مُسَافِرٍ جُمُعَةٌ وَلَا أُضْحِيَّةٌ.

″Yolcu üzerine Cuma namazı ve Kurban kesmek vâcip değildir″^[3] diye buyurmuştur.

Kurban kesmek, zengin olan kişiye vâciptir. Zenginden maksat, fıtır sadakası vermeyi gerektirecek miktarda mala sahip olmaktır. Yani aslî ihtiyacından başka en az nisab miktarı bir mala sahip olan, bu mal artmasa ve üzerinden bir sene geçmese bile, hür, Müslüman, mukim (yolcu olmayan), zengin olan kimse üzerine kurban kesmek vaciptir. Nisab; en az, 200 dirhem (561 gram) gümüş veya 20 miskal (80 gram) altın değerinde bir maldır.

Zâhirurrivâye’de geçtiği üzere, diğer ibâdetlerde olduğu gibi, kölelerden dolayı gerekli olmayan kurban, küçük çocuklardan dolayı da gerekli değildir. Fıtır sadakası buna benzemez. Çünkü hem çocuk hem de fıtır sadakası kişinin kazancıdır. Eğer küçük çocuklar için de kurban kesmek vâcip olsaydı Resûlullah Sallallâhu aleyhi ve sellem bunu emrederdi. Bu da bize nakledilirdi. Nitekim onlar için fıtır sadakası vermeyi emretmiştir.

Bâliğ olmamış zengin bir çocuğun malından, onun adına kurban kesilmez. Kurbandan maksat; Allah için malı telef etmek ise babanın, çocuğun malını telef etme hakkı yoktur. Sahih olan görüş budur. Fakat Hanefi fakihlerinden bâzıları; Ebû Hanife, babanın veya vasînin çocuğun malından, onun için kurban kesmeleri gerektiğine dair bir görüş naklederek, çocuğun malından onun nâmına kurban kesilmesi gerektiğini söylemişlerdir. Onlar bu kurbanı, fıtır sadakasına kıyaslamışlardır.^[4]