Bu mescid, Medine ile Kuba arasındaki bir vâdidedir. Resûlullah Sallallâhu aleyhi ve sellem hicretten sonra ilk Cuma namazını burada kıldığı için ″Cuma mescidi″ adını almıştır.
Resûlullah Sallallâhu aleyhi ve sellem Kuba’da bir süre kaldıktan sonra Mekke’den gelen Hz. Ali ve diğer muhacirlerle birlikte Medine-i Münevvere’ye doğru hareket etti. Yolda Kuba mescidine yakın Ranuna denilen yere geldiklerinde öğle vakti olmuştu. Burada Ashâbına ilk Cuma namazını kıldırdı ve hutbe okudu. Daha sonra buranın hatırasını yaşatmak için Ömer b. Abdulaziz tarafından buraya Cuma mescidi yapıldı. Bu mescit de daha sonra yıkılarak yerine yenisi yapılmıştır.